రామాయణం లో పిడకల వేట లాగ,నా ఉద్యోగ పర్వం లో హిందీ వేట బాగా జరిగింది. ఇవ్విధంబెట్లనిన:
నాకు హిందీ భాషా రానేరాదు నేను ఉద్యోగం లో చేరిన కొత్తలో. మా బ్యాంకు ఉత్తర దేశం లో కేంద్రీక్రుతమయినందువలన శిక్షణ కోసం జబల్పూర్, భువనేశ్వర్, కలకత్తా, చండీగర్ ఇత్యాదులైన ప్రదేశాలకి వెళ్ల వలసి వచ్చేది. దూర ప్రయాణాలు చేయటం అలవాటు లేని పని. ఎలాగైతేనేం, మొదటిసారి జబల్పూర్ వెళ్ళే పని పడింది 15 రోజుల శిక్షణ కోసం. అర్ధరాత్రి గంగా కావేరి రైలు పట్టుకుని మొదటి తరగతి లోకి అడుగుపెట్టాను. నా కూపే ఏదో కనుక్కోవటం తెలియకపోవటం వలన మిగిలిన వారిని నిద్ర లేపి తిట్లు తినవలసి వచ్చింది. ఒక పెద్దాయన నా అవస్థ గమనించి, నాయనా, కొత్తా ఏమిటి అని, పెట్టె తలుపు మీద వున్న అక్షరాలను గమనించి నీ సీటు చూసుకో అని నన్ను వోదార్చాడు.
తెల్లారింది, నాగపూర్ చేరాము. లేచి దంతధావనం చేసుకునేసరికి, పక్క పెట్టె లోనుంచి (పెట్టె అనగా, కూపే అని కవి హృదయం) చక్కని సంగీతం, తబలా వాదన సన్నగా వినిపిస్తోంది. ఏమిటా అని చూద్దును కదా, హిందుస్తానీ సంగీతం ఏరులై పారుతోంది. ఒక తమిళ జంట, ముచ్చటగా ఉన్నారు, సంగీత ప్రేమికులనుకుంట! ఒక ఉత్తర దేశపు పెద్దాయన తబలా ముందేసుకుని కూర్చుంటే, వీళ్ళు కర్నాటకాన్ని, హిందుస్తానీ ని కలగలిపి సమయాన్ని గడుపుతున్నారు. కాసేపు వాళ్ళ దగ్గరే కాలక్షేపం చేసాను. అక్కడే ఉస్తాద్ జాకీర్ హుస్సేన్, కున్నక్కుడి వైద్యనాధన్ ల "రంగులు" (colours) అనే కాసెట్ చూసాను. తరువాత కొని విని ఆనందించాను అనుకోండి. కాసేపు డైరీ (అప్పట్లో అదో వింత ప్రపంచం నాది) రాసి, వచ్చే పోయే స్టేషన్లు చూస్తూ కూర్చున్నాను. మొదటిసారి కావటం తో నాలో ఆత్రుత మొదలయింది, శిక్షణా కేంద్రానికి ఎలా వెళ్ళాలా అని, తోటి ప్రయాణీకుడిని అడిగితె, వెళ్లేసరికి రాత్రి 11 అవుతుందని , పైగా ఆ రోజు హోలీ పండుగ, హడావిడిగా ఉంటుందని, తన వాహనం లో గమ్యస్థానం చేర్చాడు.
ఇక్కడ చూడండి చమత్కారం. అక్కడ వృత్తాకారం లో ఉన్న గదుల మధ్య భోజనాల బల్ల ఇతర సామాన్ లు ఉన్నాయ్. కొన్నిటి మీద "సౌచాలయ" అని రాసి ఉన్నది. మామూలుగా హిందీ లో 'సోచనా' అనగా ఆలోచించటం గదా అనుకుని అవి కార్యాలయ గదులేమో అనుకున్నాను. నాతొ పాటూ ఇద్దరు తెలుగు మేకలు (బకారాలన్నమాట) కూడా వచ్చారు. వారికీ హిందీ రాదు. ఉదయం లేచి కాలకృత్యాల కోసం వెతుకుతుంటే, అక్కడి పనివాడు నాకు ఈ 'సౌచాలయ' చూపించాడు. ఇవి తరగతి/కార్యాలయాల గదులు కదా బాబూ అంటే, నన్నొక వెర్రి చూపు చూసి, తలుపు తెరిచాడు. చూద్దును గదా పాయిఖానాలు. ఇహ చూసుకోండి! మిత్రులంతా ఈ విషయం చెప్పుకుని నేనక్కడ ఉన్నన్నాళ్ళూ ఏడిపిస్తూనే ఉన్నారు.
ఎలా ఉన్నదంటే, వెనకటికో సహోద్యోగి, (హిందీ బాధితుడే) నాగపూరు వెళ్లి, రిక్షా మాట్లాడుకుని, వాడు మూడు వేళ్ళు చూపించి తీస్, తీస్ (చాలా సంవత్సరాల క్రితం లెండి, ఇప్పుడు ౩౦౦ అన్నట్టు) అంటే మనవాడు తీన్ ని గుర్తు తెచ్చుకుని, హుశారుగా ఎక్కేసాడు. తీరా వెళ్ళాక, విషయం అర్ధమై వాడితో హిందీ లో పోట్లాడలేక, డబ్బులిచ్చి వదిలించుకుని, తిన్నగా నడుచుకుంటూ వెనక్కి వచ్చేసాడుట.
ఈ విష్యం ఇలా వుంటే, అక్కడ ఉన్నన్నాళ్ళూ నా పని పోకచెక్క లా తయారయింది. వాళ్ళ భాష అర్ధం కాదు, తిరిగి చెప్దామంటే, చెప్పలేను. ఆ కార్యక్రమం ముగిసే సరికి, కొంత మటుకు హిందీ లో పండిట్ ని అయిపోయానంటే నమ్మండి. ఇక ఈ గొండా లోకి వచ్చి పడేసరికి, చాలా వరుకు వ్యవహారిక భాష పట్టుకోగలిగాను. కానీ ఇక్కడ ఇంకో చిక్కొచ్చి పడింది. ఈ భాష వేరొక యాస(భోజ్పురీ) లో వుండటం వలన, వాళ్ళు పూర్తిగా సత్తెకాలపు మనుషులవటం వలన, పాలబ్బాయి, కూరలబ్బి, పనివాళ్ళు ఏమి మాట్లాడిన ఉత్తినే వూ కొట్టి తలూపటం, అర్ధమైనట్లు నటించటం చెయ్యాల్సి వచ్చేది. వాళ్ళెంత సత్తేకాలం వాళ్ళంటే, నాకు హిందీ రాదురా మొర్రో అంటే వీడేమిటి ఈ భారత దేశంలోనే పుట్టాడా అని వింతగా చూసేవాళ్ళు. మా మిత్రులంతా కలిసి వాళ్ళముందే సుభ్భరంగా తెలుగులో ఎల్లి మీద పిల్లి, పిల్లి మీద ఎల్లి అని చెప్పుకునేవాళ్ళం, వీళ్ళకు యెలాగూ తెలియదుగా అని.
కొంత మటుకూ ఇదీ విష్యం. మరికొంత మళ్ళీ గుర్తొచ్చినపుడు, వీలయినపుడు, సమయం చిక్కినపుడు...
ఉంటానండీ,
మీ
మల్లాది లక్ష్మణ కుమార్
